Podoba Ci się to, co robimy na ProSkarżysko? Więc może postawisz nam kawę? Dziękujemy! :)
W Kielcach odbyły się IV Świętokrzyskie Dni Książki Historycznej 2025. Wśród wydawców i autorów, którzy się tam zaprezentowali, nie mogło zabraknąć skarżyskich historyków ze swoimi książkami.
Świętokrzyskie Dni Książki Historycznej powróciły do kalendarza wydarzeń po kilku latach przerwy. Zorganizowali je wspólnie Towarzystwo Przyjaciół Kielc i Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach. Trwały one od 7 do 12 kwietnia 2025 roku i odbywały się w WBP oraz w kilku innych miejscach stolicy naszego województwa.
Świętokrzyskie książki historyczne ze Skarżyska
Wśród tych, którzy zaprezentowali swoje wydawnictwa, nie mogło zabraknąć przedstawicieli Skarżyska-Kamiennej. W naszym mieście od lat książki historyczne wydaje Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Skarżysko-Kamienna, a od kilku lat ekipę PTH w działalności wydawniczej wspiera Fundacja Wczoraj dla Jutra. Nasi historycy pojawili się ze swoimi książkami w Wojewódzkej Bibliotece Publicznej w Kielcach i mieli okazję je przybliżyć uczestnikom.
Marcin Janakowski, prezes Fundacji Wczoraj dla Jutra i jednocześnie członek PTH Skarżysko, przekonywał, że książki historyczne wydawane w Skarżysku to wydawnictwa o charakterze nie tylko regionalnym, ale z racji prezentowanych treści również ogólnopolskim, a nawet europejskim. Z kolei wydawany już od 2010 roku rocznik „Z dziejów regionu i miasta” to jedyne w pełni naukowe wydawnictwo w naszej części regionu świętokrzyskiej.
Wszystkie dotychczasowe numery rocznika „Z dziejów regionu i miasta” można przeczytać w formie cyfrowej na ProSkarżysko, tutaj:
Polskie Towarzystwo Historyczne – Oddział Skarżysko-Kamienna
Marcin Janakowski bliżej przedstawił jedną z książek wydanych przez Fundację Wczoraj dla Jutra. To książka pt. „Diabły na kamieniu”. Opisuje on kamień ze wsi Kontrewers, obecnie znajdujących się w Mniowie, a przedstawiający wyryte w nim tajemnicze postacie.
Różni naukowcy dostrzegają różne postacie w tychże rytach, od szamanów nawet po kosmitów. Więcej o tym, czym mogą być tytułowe „diabły na kamieniu”, pisaliśmy pod poniższym linkiem. Tam też jest link do bezpłatnego pobrania książki w formacie PDF.
Diabły, kosmici czy bogowie? Tajemniczy kamień z Kontrewersu pod lupą, ale wciąż pozostaje zagadką
Piotr Kardyś, historyk PTH Skarżysko, zaprezentował kolejne książki jego organizacji. Pierwsze z nich to, podobnie jak same Świętokrzyskie Dni Książki Historycznej, wydawnictwo, które po kilku latach przerwy powróciło na rynek. To „Almanach Świętokrzyski. Seria II”. Pierwszy tom tej serii nosi podtytuł „Obrazy z dziejów uprzemysłowienia w dobrach prywatnych”.
Wśród autorów artykułów są historycy ze Skarżyska i regionu. Tematyka, jaką podejmują, zgodnie z tytułem, dotyczy regionu świętokrzyskiego. W almanachu poznamy dzieje takich miejscowości i postaci jak Końskie i ród Małachowskich, Bliżyn oraz Białaczów i ród Broel-Platerów czy dzieje przemysłowe Szydłowca pod rządami rodu Radziwiłłów, jak również Ćmielowa i ponownie rodu Małachowskich. W książce podjęto ważne epizody dziejów takich miejscowości jak Mostki, Pacanów czy Rytwiany-Łubnica.
Oto pełna lista artykułów i materiałów „Almanachu Świętokrzyskiego. Seria II”:
- Jacek Pielas – Dobra pacanowskie i rytwiańsko-łubnickie w XVII wieku. Z badań nad dziejami wielkiej własności ziemskiej w województwie sandomierskim w dobie nowożytnej.
- Kamil Szpunar – Majątek ziemski Dembińskich herbu Rawicz w województwie sandomierskim w świetle inwentarza z 1777 roku. Próba analizy stanu gospodarczego dóbr.
- Maria Błoszczyńska, Stanisław Nowak – Dobra Końskie Wielkie Małachowskich w tworzeniu potencjału gospodarczego Rzeczpospolitej
- Marcin Medyński – Zakłady żelazne w dobrach bliżyńskich Broel-Plater na przełomie XIX i XX wieku.
- Piotr Kardyś – Uprzemysłowienie na przykładzie dawnych dóbr prywatnych szydłowieckich i ćmielowskich u schyłku wieku XVIII i w wieku XIX.
- Tadeusz Wojewoda – Zygmunt Broel-Plater. Gospodarz dóbr białaczowskich, działacz społeczny, polityk ziemiański.
- Marcin Janakowski – Społeczno-gospodarcze „zdjęcie” górniczej gminy Mostki z lat 1826–1827.
Pierwszy tom „Almanachu Świętokrzyskiego. Seria II” można kupić na OLX bezpośrednio od Piotra Kardysia, który jest redaktorem książki, pod poniższym linkiem. Książka została wydana wspólnie przez PTH Oddział Skarżysko-Kamienna oraz Izbę Gospodarczą Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka.
https://www.olx.pl/d/oferta/almanach-swietokrzyski-seria-ii-CID751-ID14hcof.html
Drugim wydawnictwem, jakie uczestnikom wydarzenia przybliżył Piotr Kardyś, był album „Przewodnik po szlaku architektury drewnianej w powiecie skarżyskim” wydany w 2023 roku.
O tej książce też już pisaliśmy więcej po poniższym linkiem i tam również link do bezpłatnego pobrania publikacji w formie cyfrowej.
Jeszcze kolejna książka dotyczy wybitnej osobistości związanej ze Skarżyskiem, jaką jest Włodzimierz Sedlak. Ma tytuł „Ksiądz Profesor Włodzimierz Sedlak (1911–1993) w 110 rocznicę urodzin” i jest zbiorem materiałów z konferencji naukowej, która odbyła się w 2021 roku na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Tutaj pisaliśmy o wydarzeniu, które promowało wydanie książki o Włodzimierzu Sedlaku:
Na koniec przed publicznością wystąpił obecny prezes Skarżyskiego oddziału PTH Marcin Medyński. W zarysie przedstawił dorobek wydawniczy kierowanej przez siebie organizacji, a bliżej zaprezentował książkę własnego autorstwa i opasującą jego własną pasję, a konkretniej jej efekty. Jest nią filokartystyka, czyli kolekcjonowanie pocztówek. Jako rodowity skarżyszczanin, Marcin Medyński szczególnie skupia się na kolekcjonowaniu pocztówek ze Skarżyskiem.
Z pasją tą i jej efektami można się zapoznać w albumie „Pocztówki Skarżyska-Kamiennej z kolekcji Marcina Medyńskiego”. Nie mogło być inaczej i o tej książce i towarzyszącej jej wydarzeniach na czele z wystawą, również już w przeszłości pisaliśmy:
Historia Skarżyska na pocztówkach Marcina Medyńskiego. Zapraszamy na wystawę imponującej kolekcji
Obok naszych historyków na wydarzeniu pojawił się też Konrad Piątek, współwłaściciel skarżyskiej drukarni PiS – Piątek i Sieczka, która wydaje zdecydowaną większość książek autorstwa historyków ze Skarżyska.
Tego samego dnia odbyły się też dwie inne prelekcje. Z wykładem o książce, ale już nie dotyczącej Skarżyska, wystąpiła również dr Marzena Grosicka, która przybliżyła postać Władysława Zwiejskiego, mieszkańca Kielecczyzny, opierając się na książce „Władysław Zwiejski. Moje wspomnienia” wydanej jako VII tom Serii Świętokrzyskiej „Dzienniki, wspomnienia, pamiętniki, listy”.
Dr Anna Myślińska mówiła o motywie obrony Lwowa w malarstwie polskim w latach 1918–39. Jeden z wątków dotyczy Skarżyska i jest bardzo intrygujący. Wśród obrazów podejmujących temat jest też tryptyk „Obrona Lwowa”, który namalował Stanisław Kaczor Batowski. To dzieło oraz inne, pt. „Obrona Płocka” artysta namalował na zlecenie Szkoły Podstawowej nr 3 w Skarżysku. W czasie II wojny światowej oba dzieła zaginęły. Oba się po latach odnalazły. Jest szansa, aby wróciły do Skarżyska. Tę historię postaramy się przybliżyć szerzej w przyszłości.
Poznawajmy historię Skarżyska!
Skarżyscy historycy mają nadzieję, że działalność wydawnicza będzie nadal kontynuowana w nie mniejszej skali, choć, wiadomo, rynek książki łatwy nie jest. Cóż nam pozostaje? Czytać książki o historii Skarżyska. A historia ta jest niezwykle bogata i ciekawa, co staramy się udowadniać również na ProSkarżysko. Zapraszamy więc jednocześnie do czytania o historii Skarżyska, choćby w dziale Retro Skarżysko:
https://proskarzysko.pl/kategoria/retro-skarzysko/
