Architektura drewniana, w tym dworkowa, Suchedniowa i Powiatu Skarżyskiego była tematem konferencji popularnonaukowej, która odbyła się w Suchedniowskim Ośrodku Kultury „Kuźnica”. W programie wydarzenia było też otwarcie wystawy oraz promocja katalogu i kalendarza, również dotyczących tej tematyki.
Drewniane budynki i rozmaite inne obiekty są nieodłącznym elementem naszego otoczenia. Drewno jako budulec używane jest cały czas, a kiedyś było podstawowym materiałem służącym do wznoszenia domów, gospodarstw, dworków i budowli wszelakiego innego przeznaczenia.
Tej drewnianej architektury siłą rzeczy, ale też i w efekcie działań człowieka, jest w naszym otoczeniu coraz mniej. Jedne nadgryza ząb czasu, inne są zaniedbywane lub bezpowrotnie przekształcane przez człowieka, a część nawet celowo unicestwiana dla osiągnięcia korzyści materialnych.
Drewno skarbem Suchedniowa
Działania, jakie podjęto, a których efekty można było podziwiać na wydarzeniu, podjęto właśnie po to, aby przynajmniej zwiększać świadomość tego, jakie perły, choć drewniane, architektury mamy obok siebie, w Suchedniowie i Powiecie Skarżyskim, a jeszcze lepiej – aby zachować je od zniszczenia.
Podoba Ci się to, co robimy na ProSkarżysko? Więc może postawisz nam kawę? Dziękujemy! :)
Działania takie podjęli Gmina Suchedniów, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Skarżysko-Kamienna i Fundacja Wczoraj dla Jutra. Prezes ostatniej z tych organizacji, Marcin Janakowski, przywitał uczestników m.in. takimi słowami:
Historyk dodał, że poza efektami prac zaprezentowanymi na konferencji, wkrótce zostanie opublikowany internetowy przewodnik turystyczny po takich obiektach. Zaapelował też do włodarzy o wspieranie takich działań i podejmowanie własnych.
Tę nadzieję podtrzymywali włodarze gminy Suchedniów. Burmistrz Cezary Błach, jego zastępca Dariusz Miernik, a także kierowniczka Wydziału Rozwoju i strategii gminy Suchedniów Karolina Gałczyńska-Szymczyk, zapewnili, że działania takie będą podejmowane, a jednym z nich, już planowanym, jest utworzenie Suchedniowskiego Szlaku Architektury Drewnianej.
W świat architektury drewnianej Suchedniowa wprowadził uczestników konferencji dr Piotr Kardyś z PTH. Przedstawił wiele przykładów wartej zachowania i zadbania architektury drewnianej. Część takich budynków to obiekty niepozorne, które swoje atuty często skrywają na pierwszy rzut oka. Niestety, wiele z nich ukryje je już na zawsze, choćby pod powszechnym docieplaniem styropianem.
Piotr Kardyś podał przykłady ciekawych domów, z charakterystycznymi dla dawnych czasów zdobieniami, jedyną studnię z cembrowiną wykonaną na zrąb. Z żalem stwierdził, że nie zachowała się już żadna chata ze strzechą.
Wśród ciekawych obiektów, jakie zostały zaprezentowane, jest też dom, którego właścicielem jest Marcin Pałac. Oprócz walorów historycznych skrywa też tajemnicę, która pozwala ten dom nazwać „bombowym”.
Zachęcamy do zwiedzania przykładów ciekawej dawnej architektury drewnianej Powiatu Skarżyskiego z przewodnikiem turystycznym:
Drewno w DNA Suchedniowa
O tym, że warto, a nawet trzeba ratować dawną architekturę, mówił dr Krzysztof Karbownik, Kierownik Działu Badań Etnograficznych Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni. To on użył zawartego w tytule naszego tekstu stwierdzenia, mówiąc, że Suchedniów ma drewno w DNA. Jak powiedział, Suchedniów słynął z drewna i jego szerokiego zastosowania, w tym w budownictwie.
Doktorowi Karbownikowi można w tym względzie zaufać, bo instytucja, w której pracuje, ratuje najwartościowsze stare budynki regionu. Są wśród nich także pochodzące z Suchedniowa, w tym stodoła plebańska i dwór. W trakcie instalacji w Tokarni jest ponadto tzw. kałamarzyk, czyli dworek również rodem z Suchedniowa. Prelegent przy okazji obalił kilka mitów z nim związanych. Przy okazji przenosin na jaw wyszło wiele nieznanych dotąd faktów, a inne zostały uznane za nieprawdziwe. Przede wszystkim był to najprawdopodobniej budynek wielorodzinny, a nie administracyjny, raczej starszy niż się sądzi, a do tego zbudowany tylko w niewielkiej części z modrzewia, za to z dominacją sosny i jodły.
Marcin Medyński, prezes skarżyskiego oddziału PTH, był kolejnym prelegentem. O tym, że ma imponującą kolekcję pocztówek ze Skarżyskiem-Kamienną wiemy już choćby z wystawy, ale okazało się, że w swojej kolekcji ma też pocztówki suchedniowskie. Pokazał wiele takich, które przedstawiają widoki, jakich już na pewno na żywo w Suchedniowie nie zobaczymy.
Jako ostatni wystąpił Jan Spółczyński. To on był jednym z głównych bohaterów wydarzenia. To właśnie ten suchedniowski architekt i artysta uwieczniał na rysunkach stare budownictwo. To, jak kiedyś wiele z nich wyglądało, zawdzięczamy właśnie jego pasji, a jednocześnie zawodowej skrupulatności. Jak bowiem powiedział, rysunki tworzył, aby oderwać się od pracy przy biurku.
Wystawa, kalendarz i katalog
Wystawa, którą tego dnia otwarto, składa się właśnie w większości z rysunków Jana Spółczyńskiego. Uzupełniona jest reprodukcjami pocztówek z Suchedniowem. Wystawę będzie można oglądać mniej więcej do końca 2023 roku w Kuźnicy.
Grafiki Jana Spółczyńskiego znajdują się też w kalendarzu na 2024 rok, który otrzymali uczestnicy konferencji. Chętni zdobyć taki dla siebie mogą o niego pytać w wydziale promocji UMiG Suchedniów.
Podczas konferencji promowano jeszcze jedno wydawnictwo, a mianowicie katalog „Przykłady przedwojennej architektury drewnianej w Powiecie Skarżyskim” wydany przez Fundację Wczoraj dla Jutra. W formie książkowej będzie on do zdobycia podczas wydarzeń organizowanych przez Powiat Skarżyski, ponieważ został z jego środków wydany
Katalog „Przykłady przedwojennej architektury drewnianej w Powiecie Skarżyskim” jest dostępny do pobrania BEZPŁATNIE w formacie PDF na stronie fundacji pod adresem:
https://www.fundacjawczorajdlajutra.pl?download=456&tmstv=1703697013
Fundacje ma w planach dodruk wersji papierowej. Chętni mogą przekazać darowiznę na ten cel na konto:
Fundacja Wczoraj dla Jutra
Bank Pekao S.A. Pierwszy Oddział w Białej Podlaskiej
ul. Brzeska 27 21-500 Biała Podlaska
Nr konta: 11 1240 2177 1111 0010 6684 9974
Zobacz również:
