Podoba Ci się to, co robimy na ProSkarżysko? Więc może postawisz nam kawę? Dziękujemy! :)
Na cmentarzu na osiedlu Zachodnie w Skarżysku-Kamiennej znajduje się nietypowy nagrobek. Zwieńczony jest krzyżem celtyckim, różniącym się od krzyża, jaki znamy z kościoła rzymskokatolickiego.
Charakterystyczny nagrobek znajduje się w starej części cmentarza na Zachodnim w Skarżysku-Kamiennej. Krzyż celtycki charakteryzuje się tym, że jest wpisany w okrąg. Był używany już w czasach przedchrześcijańskich, a potem został przyjęty przez chrześcijan zamieszkujących Wyspy Brytyjskie.
Nagrobek wyróżnia się nie tylko rodzajem krzyża, ale też i wyglądem. No i oczywiście wiekiem. Stoi już ponad sto lat. Spoczywa w nim Susan Agnes Marsh.
Susan Agnes Marsh (1835–1918) była Irlandką. Co zatem przywiodło ją do naszego miasta, wówczas jeszcze osady Kamienna? Była ona teściową Stanisława Zaleskiego, mieszkańca Kamiennej, zasłużonego dla rozwoju osady Kamienna i jej późniejszego przekształcenia w miasto.
Stanisław Zaleski (1867–1933), pochodził z okolic Grójca, ale zanim osiadł w Kamiennej, wiele podróżował po świecie. To zapewne podczas swoich podróży poznał Irlandkę o nazwisku Ada Caroline Mary Marsh. Pobrali się 17 maja 1896 roku. Pochodziła ona ze znamienitego rodu. Jej dziadek, sir Hopton Stratford Scott, to generał służący w brytyjskim wojsku, między innymi w Indiach.
Stanisław Zaleski wraz z żoną sprowadzili się do Kamiennej i tu zamieszkali. Czy teściowa również tu mieszkała na stałe, czy odwiedzała córkę i zięcia, i zmarła podczas jednej z takich wizyt, tego nie wiemy.
Susan Agnes Scott zmarła 24 października 1918 roku. Została pochowana na naszym cmentarzu. Co interesujące, Stanisław Zaleski zmarł tego samego dnia i miesiąca – 24 października 1933 roku. Został pochowany na Powązkach w Warszawie.
O prywatnym życiu Ady i Stanisława Zaleskich nie wiemy prawie nic. Nie mieli dzieci. Wiadomo tyle, że po śmierci Zaleskiego, jego żona wróciła w swoje rodzinne strony, na Wyspy Brytyjskie. Ada Caroline Mary Zaleska (z d. Marsh) zmarła w 1968 roku i jest pochowana na cmentarzu w Alwington w Anglii.
Stanisław Zaleski po przybyciu do Kamiennej był bardzo aktywny na wielu polach. Z wykształcenia był chemikiem, był gruntownie wykształcony. Ukończył studia w Dorpacie (dziś Tartu) w Estonii. Zanim osiadł w naszym mieście, wiele podróżował po świecie. Interesował się geologią, zbierał minerały i inne eksponaty. Był członkiem Komitetu Obywatelskiego w Kamiennej, organizacji, która powołała do życia pierwszą szkołę ponadpodstawową w dzisiejszym Skarżysku – obecne II Liceum Ogólnokształcące, w której został potem nauczycielem. Był też sędzią pokoju, najpierw w Bliżynie, potem w Kamiennej, a także przedsiębiorcą, właścicielem fabryki farb.
Był szanowanym obywatelem, uczniowie cenili go za ciekawe prowadzenie lekcji okraszane opowieściami ze świata. Wówczas takie opowieści były bardzo cenne, bo unikalne. Swoje zbiory minerałów prezentował w swoim domu przy ul. Tysiąclecia. Na jego posesji rosło też wiele egzotycznych roślin sprowadzanych przez niego z całego świata. Stanisława Zaleskiego cenili też nauczyciele akademiccy, a on sam w swoim testamencie swoje zbiory podarował Akademii Umiejętności.
A może ktoś z Was ma informacje, które mogłyby wzbogacić ten tekst? Prosimy o kontakt.
Źródła:
Skarżyski słownik biograficzny pod redakcją Krzysztofa Zemeły, Muzeum im. Orła Białego, Skarżysko-Kamienna 2008
Stanisław Sławiński – Stanisław Zaleski – twórca pierwszego muzeum geologicznego w Skarżysku-Kamiennej; Zeszyt przewodnicki, Koło Przewodników PTTK w Skarżysku-Kamiennej, Skarżysko-Kamienna 1990
Podziękowania.
Redakcja ProSkarżysko dziękuje:
Krzysztof Zemeła – za cenne informacje na temat Stanisława Zaleskiego
