Podoba Ci się to, co robimy na ProSkarżysko? Więc może postawisz nam kawę? Dziękujemy! :)
Muzeum Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej zaprosiło na wykład o Mikołaju Koperniku. Wokół wybitnego astronoma i naukowca kilku innych specjalności pojawiło się bowiem sporo wątpliwości. Rozwiewał je Jacek Pielas z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Rok 2023 ma kilku oficjalnych patronów ustanowionych uchwałą Senatu Rzeczpospolitej. Wśród nich jest astronom, który „wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię” i w efekcie rok 2023 jest Rokiem Mikołaja Kopernika.
To było powodem, że w Skarżysku-Kamiennej pojawił się dr hab. Jacek Pielas, profesor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Historyk przyjechał do naszego miasta na zaproszenie Muzeum im. Orła Białego. Słuchaczami jego wykładu byli licealiści ze skarżyskiego Erbla, czyli I LO, i kieleckiej (niegdyś) Sawickiej, czyli IV LO.
Uczony i duchowny, człowiek renesansu i polihistor
O Mikołaju Koperniku słyszał każdy mały i duży Polak. Ten wybitny uczony, z racji swojej wszechstronności, zaliczany do polihistorów, najbardziej znany jest z przełomowego odkrycia w astronomii. To on zrewolucjonizował pogląd na budowę Układu Słonecznego pracą „O obrotach sfer niebieskich”, stwierdzając, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie odwrotnie.
Kopernik był naukowcem, a jednocześnie niższym duchownym katolickim. Jacek Pielas określił go największym naszym uczonym okresu Odrodzenia. Był nie tylko astronomem, a wiedzę zdobywał na kilku uniwersytetach europejskich. Wśród dziedzin, którymi się zajmował, były między innymi medycyna, prawo, matematyka, ekonomia. Był też tłumaczem.
Jacek Pielas podawał również inne ciekawe fakty. Nazwał go „człowiekiem wybitnym, ale ze słabostkami”. Do jednej z nich można zaliczyć to, że z gosposią Anną Schilling, duchownego najprawdopodobniej łączyły stosunki nie do końca odpowiednie. Do wydalenia pomocy domowej z rezydencji nakłaniał go sam biskup, któremu, jako ksiądz, Kopernik podlegał.
Ziemia krąży wokół Słońca, a wokół Kopernika wątpliwości
O tym, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie odwrotnie, dzięki Kopernikowi wie, a przynajmniej powinien, już każdy nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Jednakże wiele innych wątpliwości wzbudza już sama osoba astronoma.
Jedna z nich pojawiła się w filmie „Seksmisja”, gdzie przekonywano, że Kopernik była kobietą. O tym, że tak nie jest, wiemy jednak dobrze.
Toczą się jednak dyskusje, jakiej narodowości był astronom, a konkretnie, czy był Niemcem, czy Polakiem. I Niemcy, i Polacy chcą uważać Kopernika za swojego. Jak jest naprawdę, przekonywał Jacek Pielas, choć wielu wcześniej też o tym przekonywało, jak choćby Jan Nepomucen Kamiński krótkim dwuwierszem:
Polskie go wydało plemię.
Kopernik jest nasz, polski!
Już na początku wykładu Jacek Pielas rozwiał wątpliwości co do przynależności narodowej Mikołaja Kopernika. Rodzina Koperników mieszkała w Toruniu, polskim mieście, choć korzenie rodziny sięgały najprawdopodobniej śląskiej wsi Koperniki. Uczony był synem Niemki, a jego ojciec też mówił po niemiecku. Sam Kopernik najprawdopodobniej nie mówił po polsku, lecz po niemiecku, ale znał język polski. W piśmie posługiwał się łaciną.
Jednak, jak powiedział wykładowca UJK, kluczowe w sprawie jest co innego:
Tym samym, rozwiał wątpliwości, choć dodał, że ze strony niemieckiej zawsze były zakusy, aby go „zagarnąć”.
Kopernik odkrywał i sam też został odkryty
Przez wieki inną tajemnicą Mikołaja Kopernika było to, gdzie jest pochowany. Przypuszczano, że musiał spocząć w katedrze we Fromborku, lecz przez lata poszukiwania nie przynosiły rezultatów.
Udało się to w 2005 roku, kiedy odkryto jego szczątki pod jednym z ołtarzy. Tożsamość Kopernika potwierdzono badaniami DNA. Porównano jego szczątki z włosami znalezionymi w należących kiedyś do niego księgach będących dziś w zbiorach muzeum w Uppsali w Szwecji.
Potem dokonano ponownego pochówku i dziś każdy może odwiedzić grób Mikołaja Kopernika w bazylice archikatedralnej we Fromborku.
Więcej o Mikołaju Koperniku można dowiedzieć się na kanale Radio Naukowe na YouTube:
Jak wyglądał Kopernik?
Przez wieki wygląd Kopernika znaliśmy głównie z obrazów, ale też i z banknotów. Kilka lat temu dzięki odnalezieniu jego szczątek, policyjni naukowcy podjęli się odtworzenia wyglądu jego głowy. Posłużyła do tego czaszka.
Eksperci Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji wykonali rekonstrukcję. Różni się ona nieco od wizerunków z obrazów, ale nie da się ukryć, że dzieła malarskich mistrzów były całkiem wierne rzeczywistości.
Więcej o pracy policyjnych naukowców tutaj:
Tym samym wiele tajemnic Mikołaja Kopernika zostało odkrytych, choć niewątpliwie jeszcze coś do odkrycia jest, podobnie jak we wszechświecie, którego najbliższe naszemu światu okolice astronom znacznie przybliżył.
