Podoba Ci się to, co robimy na ProSkarżysko? Więc może postawisz nam kawę? Dziękujemy! :)
Nasze otoczenie obfituje w drewnianą architekturę o charakterze zabytkowym. W Powiecie Skarżyskim jest jej naprawdę dużo i historycy podjęli się skatalogowania jej. Zanim wydadzą ten katalog, zaprosili na konferencję.
Katalog „Przykłady przedwojennej architektury drewnianej w powiecie skarżyskim. Katalog” został już wydany. Można go bezpłatnie pobrać w formacie PDF tutaj:
https://www.fundacjawczorajdlajutra.pl?download=456&tmstv=1703765536
Gdziekolwiek nie pójdziemy, czy to w mieście, czy na wsi, na pewno natkniemy się na drewnianą architekturę pochodzącą z dawnych czasów. Wiele z takich obiektów ma już sporo ponad sto lat. Są to obiekty o różnym charakterze i różnym przeznaczeni, od małych punktów usługowych i sklepików, poprzez domy mieszkalne, a na największych, jakimi są obiekty sakralne, kończąc.
Powiat Skarżyski również obfituje w takie obiekty. Skarżysko-Kamienna, Bliżyn, Suchedniów, Łącza, Skarżysko Kościelne – wszystkie gminy mogą się pochwalić budynkami małymi i dużymi, które przedstawiają wartość zabytkową.
Skarżyscy historycy, Piotr Kardyś i Marcin Janakowski, podjęli się zadania skatalogowania najbardziej charakterystycznych z nich. Oczywiście, głównie tych, które jeszcze istnieją, ponieważ wiele interesujących obiektów już albo zburzono, albo ich wygląd zmienił się tak, że nie przypominają architektury drewnianej. Nie istnieje już choćby wiele budynków na terenie dawnego getta w Skarżysku czy drewniany budynek na rynku zwany „skarżyskimi sukiennicami”.
Tak historycy uzasadniają powód tego zadania:
W toku coraz bardziej dynamicznych zmian, także tych przestrzennych, częstokroć, niemal niezauważalnie, tracimy jedne z najcenniejszych świadectw naszej przeszłości – obiekty przypominające o codziennym życiu naszych antenatów. Ulegają one zupełnej degradacji, lub przeobrażeniom tak dalekim, iż zupełnie zatracają swój pierwotny charakter. Pozorna powszechność zabudowy drewnianej, z jaką spotykamy się w części miejscowości powiatu skarżyskiego, stanowi zaledwie niewielki fragment tego, co mogliśmy obserwować przed dwoma, trzema dekadami. W związku z tym jesteśmy przekonani o konieczności prowadzenia działań mających na celu upamiętnienie, opisanie i utrwalenie (choćby w postaci cyfrowej) obiektów, będących – wobec specyfiki oraz charakteru regionu – jednymi z najważniejszych świadectw historii. Naszej historii – mieszkańców powiatu skarżyskiego.
Okazją do podjęcia się zadania skatalogowania drewnianych obiektów na terenie Powiatu Skarżyskiego jest obchodzone w tym roku jego 25-lecie. Pierwsze efekty tych prac mogliśmy poznać podczas konferencji, która odbyła się 27 października 2023 roku w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego.
Do zebranych zwrócili się zarówno Marcin Janakowski, jak i Piotr Kardyś. Drugi z nich przedstawił uczestnikom przykłady zobrazowane rysunkami uczennicy I LO Małgorzaty Markowskiej.
Autorzy publikacji zaprosili do udziału innych historyków. Reprezentowali oni między innymi instytucje, które chronią zabytkowe drewniane obiekty, przenosząc je do muzeów.
Prelegentami byli:
- Damian Kozłowski – asystent działu badań etnograficznych w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni
- Kamil Szpunar – adiunkt działu architektury ludowej Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu
- Włodzimierz Pedrycz – Kierownik Oddziału Terenowego Narodowego Instytut Dziedzictwa w Kielcach
Wszyscy z nich przekonywali, że te obiekty wciąż mają swoją duszę, wciąż mogą być atrakcyjne i mogą promować Powiat Skarżyski. Na pewno nie należy się ich wstydzić, bo to jest nasze dziedzictwo. To miejsca, w których mieszkali, i których używali, nasi przodkowie. Zamieszkiwanie i używanie takich obiektów może być wyróżnikiem, a nawet powodem do dumy, nawet gdy są one niepozorne jak poniższy sklepik na ulicy Podjazdowej.
Katalog, którego opracowanie jest już na ukończeniu, będzie przygotowany w dwóch formach – książkowej i online. Zawartych jest w nim ok. 200 obiektów, ale będzie miał on charakter otwarty, więc pozycji będzie w nim przybywać.
Zapraszamy na kolejną konferencję dotyczącą historii Skarżyska:
