Mirosław Hermaszewski – to nazwisko zna chyba każdy Polak. Bo Mirosław Hermaszewski to pierwszy i jak do tej pory jedyny Polak, który poleciał w kosmos. Nie każdy jednak wie, że nie była to jego jedyna wizyta w kosmosie. Druga jest już związana ze Skarżyskiem-Kamienną.
Publikujemy ten artykuł 6 lipca 2023 roku. Tego dnia w 1978 roku Mirosław Hermaszewski był już z powrotem na Ziemi. Jego lot trwał od 27 czerwca do 5 lipca 1978 roku. W tym czasie Polak wraz z towarzyszącym mu radzieckim kosmonautą Piotrem Klimukiem okrążyli Ziemię 126 razy, pokonując dystans ponad 5 milionów kilometrów.
Mirosław Hermaszewski w kosmosie
O locie Hermaszewskiego w kosmos można znaleźć mnóstwo informacji w internecie czy książkach. Obecność Polaka w kosmosie to wynik pomysłu władz radzieckich, aby w kosmos wysłać też przedstawicieli innych państw bloku sowieckiego, w tym i Polski.
Mirosław Hermaszewski był pierwszym Polakiem w kosmosie, a dzięki jego obecności w przestrzeni kosmicznej Polska była czwartym w historii krajem, który miał swojego reprezentanta właśnie tam – po USA, Związku Radzieckim i Czechosłowacji.
Podoba Ci się to, co robimy na ProSkarżysko? Więc może postawisz nam kawę? Dziękujemy! :)
Po tym fakcie Mirosław Hermaszewski stał się w Polsce celebrytą, jak byśmy to dziś powiedzieli. Chcąc nie chcąc stał się osobistością bardzo znaną, a jego obecność bardzo pożądaną w wielu miejscach.
Mirosław Hermaszewski i skarżyszczanie
Takim miejscem było również Skarżysko-Kamienna. Jak udało nam się ustalić, był w Skarżysku najprawdopodobniej dwa razy.
Mirosław Hermaszewski na pewno odwiedził Skarżysko w 1983 roku. Wtedy złożył wizytę między innymi w fabryce obuwia Fosko. Świętowała ona wówczas jubileusz 25-lecia istnienia i do tej rocznicy nawiązał Mirosław Hermaszewski we wpisie do księgi pamiątkowej Fosko, który udostępniło Archiwum Państwowe w Kielcach.
Pamiątkę po Mirosławie Hermaszewskim ma też Muzeum Orła Białego w Skarżysku. To uniform, ale niestety nie kosmiczny, a strój pilota – mundur kompensacyjny do MIG-21 z hełmem. Bo Mirosław Hermaszewski był przede wszystkim lotnikiem, związanym z dzisiejszą Lotniczą Akademią Wojskową w Dęblinie, potocznie zwaną Szkołą Orląt.
To właśnie w Dęblinie Mirosława Hermaszewskiego poznał Marek Sikora, skarżyski fotoreporter i poligrafik, wtedy, w latach 1987–89, student szkoły.
To właśnie od Marka Sikory otrzymaliśmy poniższe zdjęcie, na którym jest Mirosław Hermaszewski ojciec i Mirosław Hermaszewski syn.
Prywatnie znał Mirosława Hermaszewskiego również Janusz Kołodziej, skarżyski samorządowiec, były radny i wiceprzewodniczący rady Powiatu Skarżyskiego, a w przeszłości także pracownik, w tym dyrektor Fosko. On również wspomina bardzo dobrze pierwszego Polaka w kosmosie.
Mirosław Hermaszewski w Kosmosie po raz kolejny
Według informacji Janusza Kołodzieja Mirosław Hermaszewski musiał być w Skarżysku więcej niż jeden raz. Pewne jest natomiast, że na pewno był. I tu dochodzimy do sedna sprawy, czyli ponownej wizyty w Kosmosie.
Tym razem Kosmos pisany z dużej, bo chodzi o nazwę restauracji mieszczącej się niegdyś w istniejącym i dziś hotelu Promień w Skarżysku-Kamiennej.
O wizycie w Kosmosie poinformował nas skarżyski historyk, obecny prezes skarżyskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, Marcin Medyński. A jako że Marcin Medyński jest kolekcjonerem pocztówek ze Skarżyskiem, to udostępnił nam właśnie pocztówkę przedstawiającą lokal Kosmos.
Jak pisze Czesław Nowakowski w książce „Splatane ścieżki”, Kosmos to w tamtych czasach „jedyna restauracja w mieście, gdzie można było swobodnie wypić, zatańczyć i poszaleć”.
Podczas wizyty Mirosława Hermaszewskiego w Kosmosie był tam też Edward Krokowski, fotoreporter gazety Nasze Słowo wydawanej przez Zakłady Metalowe Mesko. A skoro był tam Edward Krokowski, to był i aparat fotograficzny i nasz ceniony fotoreporter uwiecznił na kliszy nie tylko znanego gościa, ale też sam stanął po drugiej stronie obiektywu.
Tak Edward Krokowski wspomina tamten dzień:
Robiłem zdjęcia to z jednej, to z drugiej strony. A ponieważ to właśnie ja zawsze fotografowałem wszystkich, to tym razem pomyślałem sobie, że teraz to ja będę miał pamiątkę. I tak mam zdjęcie z Mirosławem Hermaszewskim. Potem już odłożyłem aparat, bo na stole stał toast. Czy za zdrowie gościa, czy ku chwale ojczyzny, to już nie pamiętam. Wtedy zdjęć robić już nie wypadało.Edward Krokowski
I tak historia zatoczyła koło. Po wizycie w kosmosie Mirosław Hermaszewski znów zjawił się w Kosmosie, tym razem przez duże „K”.
Mirosław Hermaszewski zmarł 12 grudnia 2022 roku w wieku 81 lat. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Zdjęcia z pogrzebu mamy również dzięki uprzejmości Marka Sikory. Ich autorem jest Waldemar Kwiatkowski.
Podziękowania.
ProSkarżysko dziękuję następującym osobom i instytucjom za cenne informacje:
- Edward Krokowski
- Janusz Kołodziej
- Marek Sikora
- Mirosław Hermaszewski syn
- Waldemar Kwiatkowski
- Marcin Medyński
- Albert Gajewski
- Artur Buńko
- Archiwum Państwowe w Kielcach
- Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej
Szkoda, że on i jego towarzysze POlsKOjęzyczni z Płatnych Zdrajców Pachołków Rosji oraz ich agentury POlnischenKOmeraden tam nie zostali. Może nie byłoby 90% afer w III RP … No i syn Mirosława nie ukradłby partii blisko 100 szt. P-64 z magazynu jednostki WP celem spieniężenia ich na czarnym rynku stolicy (czyli żeby gangi miał czym terroryzować bezbronną ludność tejże stolicy i okolic).
W latach 80 do lokalu o nazwie „Kosmos” prowadziły schody inaczej niż na fotografii do artykułu: ciekawe, czy w/z tym był to już inny budynek? Czy może został przebudowany? Napis”Kosmos” był przywieszony jako pionowy do bocznej ściany – uwidoczniony od strony ul. Prostej (czerwony napis na białym tle). Po wejściu był szatnia, za nią kawiarnia z szaą grającą i ówczesnymi szlagierami tj. bita śmietana z galaretką lub rodzynkami to dla dzieci rzecz jasna). Przed szatnią był korytarz prowadzący do jednej z sal przynależnych dziś hotelowi „Promień” będącej ówcześnie i jeszcze w latach 90 restauracji. Hotel miał zupełnie osobny bar dla gości hotelowych. W tamtym rejonie tzn. zbiegu ulic Staffa i Armii Ludowej / Legionów znajdowało się również kino! Obszar w promieniu 200-300 metrów wyglądał zupełnie inaczej, szczególnie w bliższych nam czasach kiedy zupełnie zmienił się krajobraz ul. Cmentarnej od strony skrzyżowania z ul. Armii Ludowej / Legionów (zniknął zakład kamieniarski p. Bąka, oraz warzywaniak p. Skorkowej, a także skrzyżowanie wraz z starą wiatą przystankową koloru żółtego od streony ul. Prostej, także jeden z przystanków z lokalami sklepowymi na warzywniaki itp.).