20 lipca 1968 roku ustanowiono herb Skarżyska-Kamiennej. Jego autorką jest skarżyszczanka Elżbieta Turska. Ten herb obowiązuje do dziś, choć mógł być nieco inny. A może będzie całkiem inny? Pomysły na nowy herb pojawiły się kilka lat temu.
Herb naszego miasta – znamy go chyba wszyscy, a przynajmniej powinniśmy. Czerwona tarcza, na niej „inicjały” naszego miasta oraz trzy przedmioty. Przedmioty nieprzypadkowe. To symbole zawodów, które zbudowały Skarżysko – metalowców, kolejarzy i odlewników.
Stary herb Skarżyska
Cofnijmy się jednak w czasie. Do 1968 roku kwestia herbu Skarżyska jest nie do końca jasna. Posługiwano się takim, jak poniżej, na którym jest snop zboża, a po jego obu stronach dwa młoty. Używany był jeszcze przed II wojną światową, choć niekonieczne o dokładnie takim wyglądzie.
Ten sam motyw był w herbie Guberni Radomskiej, w granicach której znajdowała się osada Kamienna, która dała początek naszemu miastu. Stamtąd ewidentnie został zaczerpnięty.
Konkurs na nowy herb Skarżyska
Mamy rok 1968 i Prezydium Rady Narodowej (odpowiednik dzisiejszego zarządu miasta z prezydentem na czele) ogłasza konkurs na herb miasta. Okazją do tego było 45-lecie nadania praw miejskich Skarżysku.
Do konkursu na herb stanęły trzy osoby, w tym skarżyszczanka Elżbieta Turska. Była już uznaną w naszym mieście plastyczką, która przygotowywała grafiki na różne potrzeby i okazje. Ona zgłosiła dwa projekty. Były identyczne, jeśli chodzi o zawartość, natomiast różniły się przede wszystkim kształtem.
To właśnie jeden z projektów pani Elżbiety został wybrany potem w plebiscycie gazety Słowo Ludu i uchwałą Miejskiej Rady Narodowej oraz Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodowej z 20 lipca 1968 roku został ustanowiony herbem Skarżyska-Kamiennej.
Na czerwonej tarczy herbu z czarnym obramowaniem znajdują się:
- litery SK, czyli oczywiście pierwsze litery obu członów nazwy naszego miasta. Podobną czcionkę spotkamy jeszcze w innych pracach plastycznych Elżbiety Turskiej
- łyżka odlewnicza – narzędzie używane przez odlewników. Dla rozwoju naszego miasta ważna była bowiem odlewania Witwickich, potem nosząca nazwę Kamienna
- koło zębate – symbol kolejnej ważnej grupy zawodowej dla naszego miasta, czyli metalowców
- kolejarskie skrzydło – bo przecież jesteśmy Miastem Kolejarzy
Potwierdza to wpis w statucie miasta:
A to druga koncepcja zaproponowana przez Elżbietę Turską:
Elżbieta Turska wykonywała mnóstwo grafik na potrzeby różnych instytucji czy firm i na różnorakie okazje:
Elżbieta Turska jest też autorką mozaiki w kawiarni Miejskiego Centrum Kultury w Skarżysku-Kamiennej:
Herb Skarżyska do zmiany?
Herb spod ręki Elżbiety Turskiej obowiązuje do dziś, aczkolwiek przed kilku laty na jednej z konferencji Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddziału Skarżysko-Kamienna jeden z prelegentów, dr Jerzy Michta z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, zaproponował inne wersje herbu dla naszego miasta. Uzasadnił to tym, że obecny herb nie spełnia zasad heraldyki, a ponadto symbole odwołują się do współczesności, niż do rzeczywistych korzeni Skarżyska.
Na jego projekcie znajduje się piec hutniczy z godłem rodu Odrowążów w jego palenisku. Jak przekonywał historyk, projekt ten jest uzasadniony historycznie, gdyż jest nawiązaniem do hutniczej historii naszych ziem oraz faktu, że w przeszłości obszar dzisiejszego Skarżyska należał do rodu Odrowążów.
Te koncepcje nowego herbu dla Skarżyska widać na poniższym zdjęciu, a więcej o nich przeczytacie w tekście pod linkiem tutaj:
W przeszłości zaproponowano jeszcze inną wersję herbu, jak poniżej (w dwóch wersjach), na którym jest kamienny most nawiązujący do nazwy rzeki, osady Kamienna i dzisiejszej nazwy miasta. W alternatywnej wersji jest na nim jeszcze Matka Boża Miłosierdzia, patronka Skarżyska. Autorem koncepcji jest historyk prof. Krzysztof Skupieński.
Bardziej szczegółowo o tym dlaczego herb Skarżyska powinien i jak mógłby wyglądać, przeczytacie w artykule Krzysztofa Skupieńskiego w roczniku „Z dziejów regionu i miasta” z 2015 roku, który w wersji PDF znajduje się tutaj:
Były to jednak tylko niezobowiązujące propozycje i nadal obowiązuje herb autorstwa Elżbiety Turskiej.
Czy jednak chcielibyśmy go zmieniać? Już się do niego przyzwyczailiśmy i mniemamy, że generalnie się podoba skarżyszczanom.
A może jest inaczej? Jak uważacie? Prosimy o głos w ankiecie:
Skarżysko ma jeszcze logo
Herb herbem, ale mamy jeszcze przecież logo. Zostało wprowadzone do użytku całkiem niedawno, bo 1 listopada 2012 roku. Wybrano je w drodze konkursu, który wygrała Monika Iwanowicz ze Zgierza i to ona jest jego autorką. Znajdują się na nim symbole wież kościoła Najświętszego Serca Jezusowego. Kolorowe elementy pod nimi to symbole szlaków, a te można rozumieć wielorako. Albo jako szlaki komunikacyjne, ponieważ hasłem Skarżyska jest „miasto na szlaku”, albo szlaki przepływu wartości intelektualnych takich jak historia, kultura, wiedza itp.
A oto symbolika kolorystyki logo Skarżyska:
- Czerwony – symbolizuje pasję, miłość, ogień i energię
- Niebieski – symbolizuje niebo, wodę, inteligencję, pewność i zaufanie
- Żółty – symbolizuje otwartość i optymizm
- Szary/srebrny (logotyp) – symbolizuje honor i zaufanie
Źródła:
Strona internetowa Urzędu Miasta Skarżyska-Kamiennej – um.skarzysko.pl
Krzysztof Skupieński – Przesłanki i uzasadnienie nowego herbu dla Skarżyska-Kamiennej – rocznik „Z dziejów regionu i miasta” nr 6/2015, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Skarżysko-Kamienna
Wikipedia