Podoba Ci się to, co robimy na ProSkarżysko? Więc może postawisz nam kawę? Dziękujemy! :)
Jubileusz 50-lecia ciężarówki Star 266 odbył się w Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach. Uczestnicy z dumą opowiadali o tym flagowym modelu starachowickiej Fabryki Samochodów Ciężarowych „Star”.
Starachowice to miasto, które ze Skarżyskiem łączą nie tylko rzeka Kamienna, linia kolejowa nr 25, droga krajowa nr 42, po której to kiedyś jeździł autobus komunikacji miejskiej A, zwany potocznie Agatką.
Pod wieloma względami Starachowice i Skarżysko-Kamienna to miasta podobne. Są podobnej wielkości, o podobnej historii i oba rozwijały się w tym samym czasie, a swój rozwój opierały na przemyśle. Skarżysko dumne jest między innymi z przeszłości kolejarskiej, a Starachowice – z motoryzacyjnej. Dziś skarżyszczanie pracują w Starachowicach, a starachowiczanie w Skarżysku. Ci pierwsi również w fabryce MAN, która jest spadkobiercą Stara. Stąd i nasza obecność na wydarzeniu w starachowickim muzeum.
Star – duma Starachowic. Star 266 – gwiazda Stara
Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star” powstała w 1948 roku. Przez lata wyjechało z niej ponad 600 tysięcy ciężarówek. Samochód ciężarowy Star 266 to jeden z wielu modeli rodem ze Starachowic. W 2023 roku mija okrągła 50. rocznica rozpoczęcia produkcji samochodu Star 266, co miało miejsce w 1973.
Miłośnicy marki i fabryki Star, wśród których wielu to byli pracownicy, kultywują pamięć o samochodach ciężarowych i zakładach FSC Starachowice, które były ważne nie tylko dla miasta, ale i dla całego kraju.
50-lecie ciężarówki Star 266 w muzeum
Jubileusz 50-lecia Stara 266 był okazją do wydarzenia, które odbyło się w Muzeum Przyrody i Techniki im. Jana Pazdura w Starachowicach. Ta placówka to miejsce, gdzie jest kilka modeli Starów, i gdzie zachowuje się pamięć o marce fabryki.
W programie spotkania, które odbyło się 8 lipca 2023 roku, była konferencja, pokazy ciężarówek, wernisaż wystawy, a także promocja kolejnej już książki o fabryce Star.
Głównym bohaterem dnia był jednak model Star 266. To jeden topowych modeli starachowickiej Fabryki Samochodów Ciężarowych. Jego pierwszy egzemplarz został wyprodukowany 5 lipca 1973 roku, więc w tym roku mija rocznica 50-lecia tego faktu.
Ta data jest dla FSC Starachowice bardzo ważna. Star 266 to jeden najważniejszych modeli zarówno dla fabryki, jak i dla kraju. Wyprodukowano go ponad 26,5 tysiąca sztuk. To samochód, którego głównym odbiorcą było polskie wojsko. Dlatego to ten z modeli, który jest rzadziej widywany na ulicach, choć służy też między innym strażakom czy energetykom.
Skoro używany jest przez takie grupy zawodowe, to należy się domyślać, że był to model o wyjątkowych cechach i właściwościach. I tak rzeczywiście było. Prelegent konferencji, Maciej Szlęzak, pracownik muzeum, wyraził się o Starze 266 jako ciężarówce, która „dojedzie wszędzie”.
Oto kilka wyróżniających cech samochodu Star 266, które zdecydowały o jego sukcesie:
- prosta konstrukcja, łatwa w serwisowaniu
- zdolność do brodzenia w wodzie do głębokości 180 cm
- zakres pracy w temperaturach od -40 do +50 stopni Celsjusza
- niski poziom zakłóceń elektrycznych umożliwiających sprawne działanie wojskowej apertury
- odporność na duże zapylenie otoczenia
- niska masa jak na samochód ciężarowy – 5, 5 tony
Jak każdy samochód, Star 266 miał też swoje wady. Uczestnicy wydarzenia zaliczyli do nich stosunkowo małą moc silnika czy brak odchylanej kabiny. Nie były one jednak na tyle istotne, aby przeważyć nad zaletami. To właśnie dlatego do polskiej armii trafiło ich kilkanaście tysięcy, z czego kilka tysięcy jeździ nadal. Wiele już zmodernizowano, więc wojskowa historia Stara 266 nie jest jeszcze zakończona.
Star na ulicach Starachowic. Star w muzeum w Starachowicach
Star to po angielsku gwiazda, więc nie dziwi, że fabryka i jej samochody tak są traktowane przez wiele osób. Wśród miłośników Stara są między innymi byli pracownicy fabryki Star oraz obecni pracownicy MAN-a. To właśnie oni, jak tylko mogą, kultywują pamięć o dumie miasta. Kilkoro z nich otrzymało od dyrektora muzeum Pawła Kołodziejskiego tytuł „Wzorowego opiekuna historii samochodu Star”. Gratulował im także posłanka Agata Wojtyszek.
O tym, że Starachowice to miasto Stara, można się przekonać, poruszając się po mieście. W wielu punktach miasta, w tym na głównych wjazdach stoją ciężarówki star. To tzw. Ścieżka Stara. Wśród nich jest też i jubilat – Star 266.
Wśród kultywujących legendę Stara jest też starachowickie muzeum. Ma w swoim kilka modeli, a jeśli chodzi o Stara 266, to jest on tam w wersji rajdowej. Egzemplarz ten jako jeden z dwóch ukończył Rajd Paryż – Dakar w 1988.
Starem po świecie jeżdżą też między innymi Jerzy Stec i Tomasz Wątor, którzy pojawili się w Starachowicach. Ich plan to okrążyć świat Starami. Znaczną część trasy już robili. Teraz wybierają się nimi do Azji. Pamięć o Starach kultywowana jest też regularnie odbywającą się imprezą Legenda Stara. Kolejna edycja już w sierpniu 2023 roku.
Zanim jednak odbędzie się ta impreza, Muzeum Przyrody i Techniki zaprasza na wystawę o Starze. Mieści się ona w wieży ciśnień placówki i będzie czynna mniej więcej do końca sierpnia. Można na niej poznać historię, w tym wiele ciekawostek, zobaczyć elementy samochodów, a także róże gadżety reklamowe.
Sobotnie wydarzenie zakończyło się zaś poczęstunkiem przygotowanym przez bar mleczny Miś mieszczący się obecnie w dawnym budynku dworca w Starachowicach.
Star w filmach. Star w książkach
O fabryce Star nakręcono kilka filmów, które prezentujemy tutaj, pomiędzy akapitami tekstu.
Fabryka i samochody Star nie mogły nie zostać bohaterami książek. Jest takowych już kilka, a najnowsza miała swoją premierę właśnie podczas jubileuszowego wydarzenia. Autorem książki „Star. Kolebka polskiej motoryzacji” jest Robert Przybylski. Jak mówił autor, chciał w niej przybliżyć fabrykę od nieco innej strony, niż robili to poprzednicy. Użycie słowa „kolebka” uzasadniał nie tylko tym, że Star to samochód ważny dla polskiej motoryzacji. Ważni byli też ludzie. W FSC w Starachowicach pracowali ludzie o dużej wiedzy i doświadczeniu, którzy często lądowali w innych miastach i innych podobnych zakładach, gdzie mieli duży wkład w rozwój kolejnych punktów na polskiej mapie motoryzacyjnej.
Star – legenda wciąż żywa
Legenda Stara żywa jest nie tylko dzięki imprezie o takiej właśnie nazwie. Jest żywa w dwójnasób. Przede wszystkim dzięki ludziom, którzy pracowali w fabryce. Do dziś z dumą mówią o tym, jak cenionymi autami były Stary. W muzeum na wydarzeniu rocznicowym dominowały starsze osoby. To kierowcy testowi, konstruktorzy, pracownicy innych obszarów fabryki, którzy z nostalgią wspominają lata, kiedy z taśm produkcyjnych zjeżdżały różne Stary. W sumie wyprodukowano ich ponad 600 tysięcy.
Oprócz dumy w ich słowach pobrzmiewa też jednak żal. Żal przede wszystkim dlatego, że nie istnieje już FSC jako takie, że fabryka nie ostała się w takim kształcie jak kiedyś. Słychać w ich wypowiedziach też smutek, że pamięć o fabryce Star nie jest należycie kultywowana. Choć na ulicach stoi kilka Starów, to zdarza się, że młodzi starachowiczanie nie wiedzą, że to właśnie w ich rodzinnym mieście kiedyś były produkowane.
Dziś Fabryki jako takiej już nie ma, choć w Starachowicach tę działalność kontynuuje niemiecki koncern MAN. Są też jednak firmy, które nadal „pracują” ze Starami. To Autobox Innovations oraz Star San Duo. Obie zajmują się między innymi zabudową samochodów ciężarowych, ale też modernizacją wciąż przecież licznych w Polsce Starów, w tym właśnie modelu Star 266. Przedstawiciele obu firm również byli na wydarzeniu i poopowiadali o swoich firmach.
Jeden z efektów pracy firmy Autobox Innovations jest Star 28 Osinobus, który został zaprezentowany w muzeum. To Star z zabudową służącą do transportu pasażerów. Taka forma ciężarówki była odpowiedzią na kryzys i braki w transporcie pasażerskim czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
Starachowicom jako naszym bliskim sąsiadom życzymy, aby nie tylko nie zaginęła pamięć o Starze, ale też legenda trwała w bardziej namacalnej formie, w postacie prężnej fabryki na terenie byłego FSC i innych firm związanych ze Starem.
